b) Handel met de bank (→)
De speler, die aan de beurt is, mag ook met de bank ruilen, als ware het dat vreemde karavanen en handelsvloten het eiland aandoen, zonder zich daar te vestigen.
• Hij mag zonder in het bezit te zijn van een haven altijd vier gelijke grondstoffenkaarten bij de bank inleveren en er één naar keuze terugnemen.
• Wanneer hij een nederzetting op een gewone (3:1) havenlocatie (→) bezit, mag hij met de bank drie gelijke kaartjes tegen één naar keuze ruilen.
• Als hij een nederzetting op een speciale havenlocatie met een grondstoffensymbool bezit, mag hij met de bank twee kaartjes van die grondstof tegen één naar keuze ruilen. Een speciale haven geeft niet het recht om andere grondstoffen in een verhouding van 3:1 met de bank te ruilen.

d) Ontwikkelingskaarten kopen (→)
• Benodigde grondstoffen: één erts, één wol en één graan.
• Wie een ontwikkelingskaart koopt, trekt de bovenste van de stapel. • Er zijn drie verschillende soorten ontwikkelingskaarten: Ridderkaarten (→), Vooruitgangskaarten (→) en gebouwen- kaarten met Overwinningspunten (→).
• Eenmaal gekochte ontwikkelingskaarten houdt men tot het moment van uitspelen geheim, opdat medespelers er geen rekening mee kunnen houden.

4. Bijzondere spelregels

a) Zeven gegooid (→)? De struikrover (→) slaat toe.
• Gooit de speler, die aan de beurt is, een zeven, dan krijgt niemand grondstoffen.
• Alle spelers, die méér dan zeven grondstoffenkaarten bezitten, leggen - naar beneden afgerond - de helft van hun kaarten af. Dus, als je negen kaarten bezit, leg je er vier af. Ontwikkelings- kaarten tellen niet mee.
• Daarna moet de speler de struikrover (→) verplaatsen:
1) De speler moet de struikrover direct op een getallenfiche van een (andere) landtegel naar keuze zetten.
2) Dan rooft hij eventueel van één speler, die aan deze landtegel een dorp of stad bezit, een grondstoffenkaart (→). De speler, die beroofd wordt, biedt zijn kaarten gedekt in een waaier aan, zodat de ander er één kan trekken. Als meerdere spelers met dorpen of steden aan die landtegel bezitten, mag hij één speler naar keuze beroven.
Belangrijk: Als het getal van de landtegel met de struikrover gegooid wordt, dan krijgen de spelers met dorpen en/of steden aan deze tegel géén opbrengsten. De rover blijft staan.

b) Een ontwikkelingskaart spelen (→)
Een speler mag in zijn beurt wanneer hij wil één ontwikkelings- kaart spelen. Dit mag echter géén kaart zijn, die hij in deze beurt gekocht heeft!
Er zijn drie soorten ontwikkelingskaarten:

1. Ridderkaarten (→)
Ook een ridderkaart mag je pas spelen in de beurt nadat je hem hebt getrokken. Als een speler, die aan de beurt is, een ridderkaart speelt, dan moet hij:
1) De struikrover (→) verzetten, als hierboven onder 1) en 2) omschreven.
2) Eenmaal gespeelde ridderkaarten blijven open voor de spelers liggen.
3) Wie als eerste drie uitgespeelde ridderkaarten voor zich op tafel heeft liggen, krijgt de bijzondere kaart Grootste Riddermacht (→), die twee overwinningspunten waard is. 4) Lukt het een speler, om meer ridders uit te spelen dan de speler met de Grootste Riddermacht, dan neemt die speler deze kaart - en de overwinningspunten - direct over.

2. Vooruitgangskaarten (→)
Wie een vooruitgangskaart speelt, voert de daarop vermelde aanwijzing direct uit. De kaart wordt daarna in de doos gelegd.

3. Gebouwenkaarten (→)
Kaarten met gebouwen, die overwinningspunten waard zijn, kun je het beste pas aan het einde van het spel tonen, als je er zeker van bent, dat je de voor de overwinning vereiste 10 overwinningspunten hebt verzameld.

Afstandsregel
Bank
Begin van het spel (hieronder)
Bouwen
Bouwkosten
Doel van het spel Dorpen Driesprongen Gebouwenkaarten
Getallenfiches
Grondstoffen, grondstoffenkaarten Grondstoffenopbrengsten
Grootste Riddermacht
Handelen
- met de bank
- onderling
Havenlocatie
Langste Handelsroute
Ontwikkelingskaarten spelen
Opbouw, variabele
Overwinningspunten
Paden
Ridderkaarten
Spelmateriaal (blz. 4)
Spelverloop
Startopstelling voor beginners
Steden
Straten
Struikrover
Tactiek
Vooruitgangskaarten
Woestijn
Zeven gegooid

• Gespecialiseerde havens (2:1): Nu is het belangrijk, in welke speciale haven de speler zijn dorp of stad heeft gebouwd. De gunstigste ruilmogelijkheid geldt uitsluitend voor de grondstof, die bij de haven is afgebeeld.

Langste Handelsroute
Zodra een speler een ononderbroken handelsroute bezit, die uit 5 aaneengeschakelde straten bestaat, neemt hij de bijzondere kaart "De Langste Handelsroute" en legt die open voor zich neer. Deze kaart is twee punten waard.
Opgelet: vertakkingen in de straat tellen in zoverre niet mee, dat alléén de langste doorlopende route telt. Zodra een andere speler een nog langere doorlopende handelsroute bezit, neemt deze direct de bijzondere kaart (en de punten) over.

Als het de blauwe speler lukt, om een dorp op driesprong C te bouwen (wat mag, zie ook bij Afstandregel), dan onderbreekt hij de handelsroute van de rode speler. Rood moet dan direct de bijzondere kaart aan blauw geven, omdat deze nu de langste handelsroute bezit. Deze is bovendien minstens vijf straten lang, wat vereist is. Als de route van blauw maar vier straten lang was, en toch de langste zou zijn, dan moest de kaart terug naar de bank. Als twee spelers na een onderbreking van de langste route allebei een evenlange route hebben, en deze zijn minstens vijf straten lang, dan gaat de kaart ook terug naar de bank. Deze komt weer onder de spelers zodra iemand als enige de langste handelsroute bezit.

4. Sorteer de 9 zeetegels met havens van de overige zeetegels. Schud de eerste groep en leg ze als geïllustreerd om de andere tegel aan het eiland. De volgorde is willekeurig. De havens moeten aan de landtegels grenzen.

6. Plaats de getallenfiches, als volgt:
- Leg de getallenfiches gedekt neer, met de letters naar boven.
- Leg ze op alfabet tegen de wijzers van de klok in op de landtegels, van buiten naar binnen werkend, te beginnen op een hoek.
- Op de woestijn komt géén fiche te liggen.
- Als alle fiches liggen, draai je ze om. De getallen worden zichtbaar.
- Rode getallen (6 en 8) mogen niet aan elkaar grenzen. Als dit door de locatie van de woestijntegel voorkomt, verwissel je het laatst gelegde rode getal met het eerstvolgende om te draaien fiche.

Ridderkaarten
Wanneer je in je beurt een ontwikkelingskaart met een ridder speelt, moet je direct de struikrover (→) verplaatsen.
- Je neemt de rover en zet hem op het getallenfiche van een andere landtegel naar keuze.
- Als een andere speler aan deze landtegel een dorp of stad bezit, mag je van hem een grondstoffenkaart trekken en houden. Als er twee of drie spelers zijn, mag je er één beroven. Je berooft de speler door één kaart uit zijn gedekte hand te trekken.

Startopstelling voor beginners
Als je volgens de voorgestelde startopstelling voor beginners wilt spelen, dan bouw je het speelbord als volgt op:

- Leg de landtegels zoals afgebeeld neer, zie blz. 2 en 3.
- Plaats daar omheen de zeetegels. Let op de plaatsen van de havens. Tegels met en zonder havens liggen om en om. Tegels met gewone havens en tegels met specialistische havens liggen ook om en om.
- Dan leg je zoals afgebeeld de ronde getallenfiches op het speelveld.
- Tot slot worden per kleur 2 dorpen met 2 straten gebouwd - net als op de afbeelding.

Tactiek
Omdat De Kolonisten van Catan op een variabel speelveld gespeeld wordt, is de situatie elk spel anders. De tactische overwegingen zijn daardoor ook veranderlijk. Toch zijn er een paar punten waar elke speler op zou moeten letten:

1. Bakstenen en hout zijn in het begin de belangrijkste grondstoffen. Je hebt beide nodig voor de bouw van straten en dorpen. Iedere speler zou er goed aan doen om ervoor te zorgen, dat hij een dorp aan een gunstig bos- of heuvellandschap krijgt. Gunstig wil zeggen: daar, waar een getallenfiche ligt met een getal, dat naar verwachting vaak gegooid zal worden.

2. De waarde van havens mag niet onderschat worden. Wie bijvoorbeeld dorpen en steden bezit aan productief akkerland, doet er goed aan om een dorp op de havenlocatie met het graansymbool te bouwen.

3. Bij het bouwen van je eerste dorpen doe je er goed aan, om ervoor te zorgen dat je voldoende achterland hebt om te koloniseren. Zo is het riskant om dichter bij het midden van het eiland te bouwen: daar blokkeren straten van andere spelers je uitbreidingsmogelijkheden al gauw.

4. Wie veel handel drijft, heeft méér kans om te winnen. Ook als je zelf niet aan de beurt bent, doe je er goed aan, om te onderhandelen met de speler wiens beurt het is. Als de onderhandeling lukt, verhoog je je eigen kansen als je zelf weer aan de beurt bent.